Theeweetjes

Chinese thee en de VOC

De eerste Chinese thee in Europa werd meegenomen door de schepen van de Verenigde Oostindische Compagnie rond 1610. Waarschijnlijk waren de Hollanders in Batavia in contact gekomen met Chinese handelaren uit Fujian.

Nu was het zo dat de uitspraak van ? in het dialect van Fujian werd uitgesproken als “tay”. Deze uitspraak hadden de Hollanders overgenomen.

Tegen 1637 was de vraag naar thee dusdanig toegenomen dat de schepen van de VOC op regelmatige basis, zo niet verplicht, thee uit China en Japan meenamen. De meest verhandelde Chinese thee op dat moment was groene thee. Zwarte thee, zoals lapsang souchong, keemun en darjeeling, werd door de Engelsen pas in de negentiende eeuw populair.

Thee of Chay?

(blauwe stip)
Behalve Portugal die via Macao een eigen handelskanaal had en Rusland die gebruik maakte van de Siberian Route, kochten de Europese landen Chinese thee van de Verenigde Oostindische Compagnie. Zodoende wordt in al deze landen voor thee het woord “tay” of woorden met vergelijkbare uitspraken gebruikt.

(rode stip)
De Cantonese uitspraak van ? is “Ch'a”. Dit woord en woorden met vergelijkbare uitspraken zijn terug te vinden in Portugal, Rusland en het Midden-Oosten (via de zijderoute).

Theezakje

Het theezakje werd per ongeluk uitgevonden door de Amerikaan Thomas Sullivan in 1908. Hij verkocht als proefmonsters kleine zakjes met thee. Zijn klanten dachten dat het hele zakje in het water gedaan moest worden, en konden het gemak van deze zakjes waarderen. Zo is de vraag naar het theezakje ontstaan, en wordt Thomas Sullivan gezien als de uitvinder van het moderne theezakje.

Laatst dronk ik 'groene thee met een smaakje' uit een theezakje. De thee was geurig, maar de smaak was dof en de kleur leek meer op de kleur van lichte zwarte thee dan van groene thee. Dit deed me weer denken aan een bekende documentaire waarin getracht werd te achterhalen wat precies in een theezakje (van een bepaald merk) zat.

Is thee uit een theezakje dan minder goed? In theezakjes zitten theebladeren die we 'fanning' en 'dust' thee noemen, de zogeheten gebroken theebladeren. En de theebladeren zijn gebroken zodat ze makkelijk in de theezakjes gedaan kunnen worden en snel hun smaak en aroma kunnen afgeven. Goed bewaarde theezakjes zijn waarschijnlijk evengoed of beter dan slecht bewaarde losse theebladeren. Maar zodra een pakje aangebroken is verliest 'fanning' en 'dust' thee veel sneller zijn aroma.

Ik neem altijd de vergelijk met koffiebonen en gemalen koffie. Vacuüm verpakte koffie en thee zijn prima, maar in aangebroken verpakking behouden koffiebonen en losse theebladeren veel langer hun smaak dan gemalen koffie en gebroken theebladeren.

Iced tea

De populaire Iced Tea is per toeval ontdekt. Op de wereldtentoonstelling van 1904 in St. Louis probeerden theehandelaren hun "Indian black tea" te promoten in het Verre Oosten Huis. Het was echter vrij warm en weinig bezoekers hadden zin in een warme drankje. De Brit Richard Blechynden die de leiding had probeerde uit wanhoop de thee te verkopen met ijsblokken.

Dit bleek een hit te zijn. Tegenwoordig is Iced Tea de meest gedronken thee in Amerika, en zorgt Iced Tea voor dat er meer zwarte thee geïmporteerd wordt dan groene thee.